Anneliese Griese (1935-2014)

Δεν βρίσκεται στη ζωή η καθηγήτρια Anneliese Griese, μια αθόρυβη όσο και σημαντική μορφή του μαρξισμού στην Ευρώπη. Με σπουδές φιλοσοφίας και φυσικών επιστημών στην Ανατολική Γερμανία (DDR), έγινε διδάκτορας φιλοσοφίας και εργάσθηκε ως καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Humboldt του Βερολίνου από το 1969. Ήταν μέλος του Επιστημονικού Συμβουλίου Ερευνών Marx-Engels της DDR.

Ειδικεύθηκε στη φιλοσοφία των φυσικών επιστημών και δημοσίευσε σειρά έργων όπως «Weltanschauung und Methode» (με τον Hubert Laitko), «Einführung in Engels’ Schrift: Dialektik der Natur» (με τον Gerd Pawelzig), «Karl Marx - zwischen Philosophie und Naturwissenschaften» (με τον Hans Jörg Sandkühler), «Parallelen und Wechselwirkungen in den naturwissenschaftlichen Studien von Marx und Engels in den siebziger und frühen achtziger Jahren» (Beiträge zur Marx-Engels-Forschung, τ. 23).

Μετά την ενσωμάτωση της Ανατολικής Γερμανίας στο δυτικογερμανικό καπιταλισμό δεν παραιτήθηκε από την έρευνα ούτε εγκατέλειψε τη μαρξιστική αναφορά. Εργάσθηκε με αξιοσημείωτη ενεργητικότητα και αποτελεσματικότητα για τη διάδοση του μαρξικού έργου μέσα από ακαδημαϊκές πρωτοβουλίες, ούσα, μεταξύ άλλων, μέλος του δραστήριου Berliner Verein zur Förderung der MEGA-Edition που εμψυχώνει ο καθηγητής Rolf Hecker και με το οποίο συνδέονται στενά οι Θέσεις.

Το 2006, ακαδημαϊκές ενώσεις μαρξιστών οργάνωσαν προς τιμήν της Anneliese Griese και με αφορμή τα εβδομηκοστά της γενέθλια επιστημονικό συνέδριο. Τα πρακτικά δημοσιεύθηκαν στον τόμο 6 της σειράς Beiträge zur Marx-Engels-Forschung. Neue Folge με τίτλο Karl Marx und die Naturwissenschaften im 19. Jahrhundert. Στον τόμο αυτό βρίσκονται πλήθος στοιχεία για την ακαδημαϊκή και πολιτική δράση της φιλοσόφου.

Ερευνητές των κλασικών του μαρξισμού και ινστιτούτα από διάφορες χώρες εργάζονται από κοινού, εδώ και δεκαετίες, για την πλήρη, αξιόπιστη και φιλολογικά επαρκή έκδοση των Απάντων των Μαρξ και Ένγκελς. Πρόκειται για το εκδοτικό και ερευνητικό πρόγραμμα MEGA-2 που προβλέπεται να περιλαμβάνει πάνω από 100 τόμους και παρουσιάσθηκε στις Θέσεις από τον Rolf Hecker (Διεθνής έρευνα και εκδόσεις του έργου των Μαρξ/Ένγκελς, τ. 64).

Συμμετέχοντας στην προσπάθεια αυτή, η Anneliese Griese αφιέρωσε σημαντικό τμήμα της εργασίας της στην έρευνα της σχέσης των Μαρξ και Ένγκελς με τις φυσικές επιστήμες. Μελετώντας ανέκδοτα χειρόγραφα έκανε σημαντικές κειμενικές ανακαλύψεις και εξέδωσε, με γνώση και ακρίβεια, αδημοσίευτα έργα των θεμελιωτών του μαρξισμού.

Στη σειρά MEGA-2 εκδόθηκαν τρεις τόμοι με ευθύνη της:

- ο τόμος I/26 που περιλαμβάνει τη Διαλεκτική της Φύσης του Ένγκελς.

- ο τόμος IV/26 με τίτλο Karl Marx/Friedrich Engels: Exzerpte und Notizen zur Geologie, Mineralogie und Agrikulturchemie. März bis September 1878.

- ο τόμος IV/31 με τίτλο Karl Marx/Friedrich Engels: Naturwissenschaftliche Exzerpte und Notizen Mitte 1877 bis Anfang 1883.

Η μελέτη των δύο τελευταίων τόμων που φέρνουν στο φως της δημοσιότητας άγνωστα χειρόγραφα από τα τελευταία χρόνια ζωής των συγγραφέων δείχνει το έντονο ενδιαφέρον τους για τις φυσικές επιστήμες. Στα συνοδευτικά κείμενα, η Anneliese Griese έδειξε ότι η μέθοδος έρευνας και έκθεσης στα οικονομικά και πολιτικά έργα των Μαρξ και Ένγκελς επηρεάσθηκε σημαντικά από το μοντέλο των φυσικών επιστημών που τόσο εντατικά μελετούσαν.

Πρόκειται για πεδίο έρευνας στο οποίο ελάχιστα έχουν γίνει ως τώρα. Όσοι ασχοληθούν μελλοντικά με το ζήτημα, σίγουρα θα εκτιμήσουν τα αποτελέσματα του μόχθου, της γνώσης και της επιμονής της μαρξίστριας φιλοσόφου Anneliese Griese.

Θέσεις

Ιανουάριος 2015