ΛΗΜΜΑΤΑ ΣΤΟ ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΟΝ ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΙΚΟΝ ΛΕΞΙΚΟΝ

ΤΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ

ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ (1928)

του Παντελή Πουλιόπουλου

Αβανγκουαρντισμός. Τάσις εξτρεμιστικού περιεχομένου εμφανιζομένη εις τας σχέσεις κομμάτων και κομμουνιστικών νεολαιών. Αι κομμουνιστικαί νεολαίαι, οργανωτικώς ανεξάρτητοι ευρίσκονται υπό την πολιτικήν καθοδήγησιν κομμουνιστικών κομμάτων και δι’ αποφάσεων των συνεδρίων της κομμουνιστικής Διεθνούς των Νέων, υποχρεούνται να ακολουθούν την πολιτικήν γραμμήν και καθοδήγησιν των κομμάτων. Αβαγκουαρντισμός είναι η παρέκκλισις από των αποφάσεων αυτών δι’ ης δεν αναγνωρίζεται ο ηγετικός χαρακτήρ του κομμουνιστικού κόμματος υπό της κομμουνιστικής νεολαίας, παραγνωρίζεται ολοσχερώς τούτο και ανεξαρτήτως προς αυτό η οργάνωσις της νεολαίας, φρονούσα ότι αυτή καθοδηγεί το κίνημα της εργατικής τάξεως, δεν δέχεται την ποδηγέτησιν του κόμματος.

Π. ΠΠΣ

Αγκιτάτσια (εκ του γαλλικού agitation: κίνησις, σάλος, δόνησις). Η γενική δράσις ( ζύμωσις) προς διάδοσιν των αρχών μιας οργανώσεως (διαλέξεις, συγκεντρώσεις, εορταί, συλλαλητήρια, κλπ.) εν αντιθέσει προς την ατομικήν δράσιν (προπαγάνδαν) των μελών αυτής. Ορθός συνδυασμός της προπαγάνδας και της ζυμώσεως ενός Κομμουνιστικού Κόμματος, ανταποκρινόμενος προς την συγκεκριμένην κατάστασιν της χώρας, την θέσιν της εργατικής τάξεως και τας δυνάμεις αυτής, αποτελεί τον κύριον μοχλόν προς την επιτυχίαν των σκοπών του. Επί του σημείου τούτου επιμένουν πάντοτε αι αποφάσεις της Κομμουνιστικής Διεθνούς και των κομμουνιστικών κομμάτων και το σημείον τούτο αποτελεί εν εκ των σημείων της διαφοράς της εμφανισθείσης εν τω ελληνικώ Κομμουνιστικώ Κόμματι αντιπολιτεύσεως.

Η αγκιτάτσια εμφανίζεται υπό δύο μορφάς, νόμιμον και παράνομον. Νόμιμος είνε εφ’ όσον διεξάγεται υπό ωρισμένας μεθόδους, μη αντιτιθεμένας προς τους υπάρχοντας νόμους του Κράτους και τη συγκατανεύσει των διοικητικών και εκτελεστικών αυτού αρχών. Παράνομος δε εφ’ όσον διενεργείται υπό μορφάς απαγορευομένας υπό των νόμων (ένοπλα συλλαλητήρια) ή απαιτούσας τουλάχιστον την εκ των προτέρων συγκατάθεσιν των αρχών (άοπλα συλλαλητήρια, άνευ προηγουμένης αδείας των αρχών). Επίσης επί του σημείου τούτου, των μεθόδων παρανόμου ζυμώσεως, επιμένουν αι αποφάσεις της Κομμουνιστικής Διεθνούς, η δε εξεύρεσις των καταλλήλων μεθόδων παρανόμου ζυμώσεως, αποτελεί, δια τα εκτός νόμου τιθέμενα κομμουνιστικά κόμματα ωρισμένων χωρών, τον συνδετικόν κρίκον μεταξύ αυτών και της μάζης.

Νέαι Μέθοδοι Αγκιτάτσιας. Υπάρχει ολόκληρος σειρά συστήματος μεθόδων και μορφών αγκιτάτσιας. Μέχρι τινός, αι συνήθεις μέθοδοι αγκιτάτσιας συνίσταντο εις μίαν αυστηρώς περιωρισμένου χαρακτήρος δράσιν (πολιτικαί συγκεντρώσεις και συλλαλητήρια). Η πείρα όμως των επαναστατικών οργανώσεων απέδειξεν ότι ο συνδυασμός του πολιτικού περιεχομένου της αγκιτάτσιας με την τέχνην, π.χ., τον αθλητισμόν, κλπ. επιφέρει καλύτερα πολιτικά αποτελέσματα εις την κινητοποίησιν των μαζών. Ούτω εισήχθησαν εις την δράσιν των κομμουνιστικών κομμάτων αι νέαι μέθοδοι αγκιτάτσιας (nouvelles methodes d’ agitation). Παραλλήλως προς τας συνήθεις πολιτικάς συγκεντρώσεις, γίνονται, αναλόγως των περιστάσεων και του περιεχομένου της αγκιτάτσιας, εορταί με μουσικήν, επαναστατικά τραγούδια, απαγγελίαν, θέατρον, αθλητικαί επιδείξεις, κλπ. Αι νέαι αύται μέθοδοι, εκτός της Ρωσσίας, έχουν αναπτυχθή εις το έπακρον εν Γερμανία, όπου απλοί πυρήνες εργοστασίων δίδουν συχνά δια τους εργάτας του εργοστασίου τέιον, χορεσπερίδας, κλπ. καθαρώς προπαγανδιστικού περιεχομένου. Εν Γαλλία γίνονται και «αντιφασιστικοί χοροί», «αντιμιλιταριστικαί εκδρομαί», παίζονται «αντιφορολογικά θεατρικά έργα» ή περιέρχεται την πόλιν αυτοκίνητον καταλλήλως διακοσμημένον, παριστάνον το Υπουργικόν Συμβούλιον διακωμωδούμενον και διανέμον αντιφορολογικάς προκηρύξεις.

Π. ΠΠΣ

Αγκίτ-Προπ (Συγκοπή της φράσεως: Αγκιτάτσια - Προπαγάνδα). Ονομάζεται ο τομεύς εκείνος της εργασίας των κομμουνιστικών κομμάτων και γενικώς των εργατικών οργανώσεων (σωματείων, εργατικής βοήθειας, κλπ.) ο αναφερόμενος εις την γενικήν δράσιν (ζύμωσιν) και προπαγάνδαν γύρω από τας αρχάς αυτών. Εν στενή σημασία η φράσις αναφέρεται εις την συστηματοποιημένην υπηρεσίαν ζυμώσεως και προπαγάνδας των κομμουνιστικών κομμάτων.

1. - Περιεχόμενον εργασίας Αγκίτ-Προπ . Η υπηρεσία Αγκίτ-Προπ, οργανουμένη εις Επιτροπάς Αγκίτ-Προπ, παραλλήλως προς τας διοικητικάς επιτροπάς των κομματικών οργανώσεων, έχει πολλαπλά καθήκοντα, συνοψιζόμενα εις τα εξής: 1) Εκλαΐκευσις της πείρας των οργανώσεων, τόσον εν τοπική και εθνική κλίμακι όσον και εν διεθνεί τοιαύτη, προς τελειοτέραν χρησιμοποίησιν των διαφόρων μεθόδων εργασίας. 2) Πολιτική διαπαιδαγώγησις των μελών των οργανώσεων και της λοιπής εργατικής τάξεως και διάδοσις της μαρξιστικής θεωρίας. 3) Εργασία προς εξύψωσιν των μελών και καταρτισμόν στελεχών των οργανώσεων. 4) Μελέτη της οικονομικής και πολιτικής καταστάσεως της χώρας, σαφής επίγνωσις της συγκεκριμένης στιγμής και επί τη βάσει τούτου καθορισμός των εκάστοτε κεντρικών ζητημάτων αμέσου δράσεως του κόμματος (καμπάνιας), ως και του τρόπου της διεξαγωγής αυτής. Επί τη βάσει των ανωτέρω καθορισθέντων γενικών καθηκόντων της υπηρεσίας Αγκίτ-Προπ, ανάλογος είναι και ο καταμερισμός της εργασίας αυτής, διακρινομένης εις 4 κυρίως ζητήματα: 1) Αγκιτάτσιας (ζυμώσεως), 2) Μορφώσεως, 3) Τύπου, 4) Στατιστικής.

2. - Στατιστική. Καίτοι αποτελούσα ελάχιστον τμήμα της όλης εργασίας αγκίτ-προπ των κομματικών οργανώσεων, η εργασία στατιστικής αποτελεί την βάσιν της υπολοίπου εργασίας, δεδομένου ότι επί των πορισμάτων αυτής στηρίζεται η τοιαύτη ή τοιαύτη κατεύθυνσις της δράσεως του κόμματος. Η εργασία στατιστικής διακρίνεται εις δύο κατηγορίας: 1) Εσωκομματικήν και 2) Εξωκομματικήν. Η πρώτη συνίσταται εις την παρακολούθησιν της καταστάσεως και δράσεως των κομματικών οργανώσεων, την επίγνωσιν της αριθμητικής και ποιοτικής αυτών δυνάμεως, την επίβλεψιν των χρησιμοποιούμενων μεθόδων εργασίας, την συγκέντρωσιν των αποτελεσμάτων αυτής, κτλ. H δευτέρα στατιστική εργασία αφορά γενικώς την εθνικήν οικονομίαν και την εργατικήν και αγροτικήν τάξιν και συνίσταται εις την συλλογήν πληροφοριών σχετικώς με το μέγεθος της βιομηχανίας, τον βαθμόν της συγκεντροποιήσεως αυτής, την αστάθειαν ή σταθερότητα κλπ. γενικώτερον δε με την όλην οικονομικήν ζωήν της χώρας. Επίσης ανάγεται εις την παρακολούθησιν της εργατικής τάξεως, την εξακρίβωσιν των όρων της ζωής της, του βαθμού της οργανώσεώς της, της αναλογίας της επ’ αυτής επιρροής των διαφόρων πολιτικών κομμάτων κτλ.

3. - Αγκιτάτσια . Η πλευρά αύτη της εργασίας αγκίτ-προπ στρέφεται γύρω από την γενικήν δράσιν (ζύμωσιν του κόμματος). Επί τη βάσει των δεδομένων της τρεχούσης οικονομικής και πολιτικής καταστάσεως καθορίζονται τοπικώς και χρονικώς ωρισμέναι καμπάνιαι, εις την διεξαγωγήν των οποίων η υπηρεσία αγκίτ-προπ φροντίζει δια τα ακόλουθα: καθορισμός του περιεχομένου αυτής (αντιφορολογική, εκλογική, αντιμιλιταριστική...), καθορισμός των μεθόδων, δι’ ων αύτη οφείλει να διεξαχθή (συγκεντρώσεις, συλλαλητήρια, εορταί, αθλητικαί επιδείξεις...), υπόδειξις ωρισμένων συνθημάτων τα οποία πρέπει να αναπτυχθούν κατ’ αυτάς και να γίνουν κτήμα της εργατικής τάξεως, αποστολή οδηγιών δια τους αγκιτάτορας (θέσεις δια τους ομιλητάς...), τέλος δε υπόδειξις ωρισμένων μεθόδων οργανωτικής αποκρυσταλλώσεως των αποτελεσμάτων της δράσεως (ανάπτυξις των υπαρχουσών κομματικών και λοιπών εργατικών οργανώσεων δια της στρατολογίας νέων μελών, ίδρυσις νέων οργανώσεων όπου δεν υπάρχουν κτλ.). Το τελευταίον τούτο, δηλ. η στρατολογία μελών, είναι κεφαλαιώδες και αποτελεί εν από τα καλύτερα κριτήρια του βαθμού της επιτυχίας της καμπάνιας. Δια την διεξαγωγήν ωρισμένης ζυμωτικής εργασίας, η υπηρεσία αγκίτ-προπ φροντίζει επίσης δια τον ιδεολογικόν προσανατολισμόν των μελών των κομματικών οργανώσεων προς το σημείον της καμπάνιας: τούτο επιτυγχάνεται δια της αναλύσεως της τρεχούσης καταστάσεως, της οποίας απαύγασμα είναι η καμπάνια, η ανάλυσις δε αύτη επιτυγχάνεται δια δημοσιεύσεως καταλλήλου υλικού και δια συζητήσεων - μαθημάτων μέσα εις τας κομματικάς οργανώσεις.

4. - Μορφωτική Εργασία. Η μορφωτική εργασία των κομμάτων συνίσταται εις τρία τινά: α) Γενική θεωρητική κατάρτισις των μελών, β) Πολιτική διαπαιδαγώγησις αυτών επί της τρεχούσης καταστάσεως. γ) Διάδοσις της πείρας των οργανώσεων επί όλων των μετώπων δράσεως. Προς τούτο οργανούται σειρά μαθημάτων μέσα εις τας οργανώσεις, υπό τύπον σχολών. Αι σχολαί αυταί διακρίνονται κατά βαθμίδας (τάξεις) αναλόγως της κομματικής ηλικίας των μελών και της μορφωτικής των καταστάσεως και ανταποκρίνονται προς το οργανωτικόν σύστημα του κόμματος. Ούτω υπάρχουν σχολαί πυρήνων, ακτιδικαί σχολαί, περιφερειακαί, εθνικαί ή κεντρικαί και διεθνείς. Το σύνολον αυτό της διαβαθμιζομένης μορφωτικής εργασίας λέγεται σύστημα πολιτικής διαπαιδαγωγήσεως. Το περιεχόμενον της μορφώσεως εκάστης βαθμίδος (σχολής) του συστήματος είναι το αυτό εν γενικαίς γραμμαίς, διαφέρει δε μόνον ως προς το βάθος του περιεχομένου και την μορφήν της διδασκαλίας. Παρά το σύστημα πολιτικής διαπαιδαγωγήσεως, υπάρχουν και βοηθητικαί μορφαί μορφωτικής εργασίας, ως σχολαί αέργων, αγροτικαί, έκτακτοι σειραί ειδικών ζητημάτων, σχολαί δια τους κομματικούς υπαλλήλους, σύστημα αυτομορφώσεως, κλπ.

5. - Τύπος. Η εργασία του τύπου συνίσταται εις τρία τινά: α) Συλλογήν υλικού. β) Εκδοτικήν εργασίαν, γ) Διάδοσιν του βιβλίου. Η πρώτη σειρά της εργασίας συνίσταται εις την συλλογήν του εκάστοτε δημοσιευομένου υλικού εις τον ανά τον κόσμον περιοδικόν τύπον ή εις βιβλία, εις την διατήρησιν συστηματικής βιβλιογραφίας και βιβλιοθήκης και εις την δι’ αυτής εξυπηρέτησιν της λοιπής εργασίας του κόμματος: ως αμέσως φαίνεται, η πλευρά αυτή της εργασίας του κόμματος είναι συνδεδεμένη με την στατιστικήν εργασίαν της υπηρεσίας Αγκίτ-Προπ. Ως προς την εκδοτικήν εργασίαν, τα καθήκοντα της υπηρεσίας Αγκίτ-Προπ συνοψίζονται εις την έκδοσιν των οργάνων του Κόμματος και εις την δια των οργάνων ή δια βιβλίων δημοσίευσιν του υλικού του απαιτουμένου δια την δράσιν του κόμματος εις όλα τα επίπεδα (δια το επίπεδον π.χ. Αγκίτ-Προπ, δημοσίευσις οδηγιών και άρθρων αναλυτικών δια καμπάνιες, στατιστικών, προπαγανδιστικού και μορφωτικού υλικού, κλπ.). Ως προς την τρίτην εργασίαν τύπου (διάδοσιν του βιβλίου), η υπηρεσία Αγκίτ-Προπ καθορίζει τας μεθόδους της διαδόσεως του βιβλίου και γενικώς του εκδιδομένου υλικού τόσον μεταξύ των μελών του κόμματος όσον και μέσα εις την υπόλοιπον εργατικήν τάξιν.

6. - Οργάνωσις υπηρεσίας Αγκίτ - Προπ . Ηόλη υπηρεσία Αγκίτ-Προπ εν τη οργανώσει εις τα κόμματα, βαδίζει επί του γενικού σχεδίου της οργανώσεως των λοιπών υπηρεσιών (συνδικαλιστική, οικονομική, κλπ.) και οργανούται εις βοηθητικάς επιτροπάς, υφισταμένας παραλλήλως προς τας διοικητικάς τοιαύτας και εργαζομένας υπό την επίβλεψιν αυτών. Ούτω έχομεν κεντρικήν επιτροπήν αγκίτ-προπ, παρά τη κεντρική διοικήσει ενός κόμματος, περιφερειακήν επιτροπήν αγκίτ-προπ παρά τη διοικήσει μιας περιφερειακής οργανώσεως κλπ. Εν τη άκρα τελειοποιήσει της, κάθε επιτροπή αγκίτ-προπ έχει εργαζομένας υπ’ αυτήν τέσσαρας υποεπιτροπάς (τύπου, μορφώσεως, αγκιτάτσιας, στατιστικής). Συνήθως, όμως, ο άκρος καταμερισμός της εργασίας υφίσταται μόνον παρά τη κεντρική επιτροπή αγκίτ-προπ, εις δε τας υπολοίπους κατωτέρας επιτροπάς, η οργανωτική τελειοποίησις των επιτροπών συμπτύσσεται αναλόγως του μεγέθους της εργασίας των και φθάνει μέχρι της διεξαγωγής όλης της υπηρεσίας αγκίτ-προπ υφ' ενός προσώπου (τούτο γίνεται εις μικρούς πυρήνας).

7. - Άλλαι εργατικαί οργανώσεις. Εκτός της εις τα πολιτικά κόμματα υπαρχούσης ωργανωμένης υπηρεσίας αγκίτ-προπ, υφίσταται τοιαύτη υπηρεσία και εις τα ανεπτυγμένα σωματεία, αθλητικά σωματεία, εργατικάς βοήθειας και λοιπάς οργανώσεις. Το περιεχόμενον της εργασίας αγκίτ-προπ δι’ εκάστην των ανωτέρω οργανώσεων είνε ανάλογον προς τούς σκοπούς αυτής. Ούτω δι’ εν σωματείον καθήκοντα της υπηρεσίας αυτής θα είνε η έκδοσις οργάνου του σωματείου, η σύγκλησις συγκεντρώσεως των ανοργάνωτων εργατών του κλάδου κλπ.

8. - Εις την Ελλάδα. Εις τας κομματικάς οργανώσεις της Ελλάδος (Κομμουνιστικόν Κόμμα, Ομοσπονδία Κομμουνιστικών Νεολαιών), η ιδιαιτέρα οργάνωσις της υπηρεσίας αγκίτ-προπ ενεφανίσθη με την ανάπτυξιν αυτών. Και δια μεν το Κ.Κ.Ε. το 1926 (Δελτίον του Κομμουνιστικού Κόμματος, αριθμός φύλλου Η), δια δε την Ο.Κ.Ν.Ε. το 1926 («Νέος Λενινιστής, φύλ. 8ης Δεκ. 1926, σελ. 2). Παρ’ αυτών εκδίδονται α) ο «Ριζοσπάστης» και η «Νεολαία» (όργανα πάλης), β) Η «Κομμουνιστική Επιθεώρησις» και ο «Νέος Λενινιστής» (θεωρητικά όργανα), γ) η «Βιβλιοθήκη του Νέου Λενινιστού», εις την οποίαν δημοσιεύεται το δια την μορφωτικήν εργασίαν της Ο.Κ.Ν.Ε. χρησιμοποιούμενον υλικόν. δ) το «Δελτίον του Κ.Κ.Ε.» και το «Δελτίον της Ο.Κ.Ν.Ε.» (όργανα πληροφοριών δια τας οργανώσεις).

Π. ΠΠΣ

Αθλητισμός (εργατικός). To ιδιαιτέρως οργανωμένον κίνημα των εργατών αθλητών, το υποτασσόμενον οργανωτικώς και ιδεολογικώς εις τα συμφέροντα του γενικού εργατικού κινήματος. Καίτοι η ιδιαιτέρα οργάνωσις του εργατικού αθλητικού κινήματος είναι σημαντική από της απόψεως ότι αποτελεί ένα των κυριωτέρων τομέων ζωής της εργαζόμενης νεολαίας, η οργανωτική εμφάνισις του εργατικού σπορ ανεξαρτήτου από τον γενικόν αθλητισμόν εμφανίζεται μετά την ανάπτυξιν του εργατικού κινήματος εις τας μεγαλυτέρας Ευρωπαϊκάς χώρας. Ως κυριώτεροι σκοποί της τοιαύτης ανεξαρτήτου αναπτύξεως του εργατικού αθλητισμού συνοψίζονται οι ακόλουθοι, όπως διατυπούνται εις τας αποφάσεις των 2 μεγάλων διεθνών οργανώσεων εργατικού σπορ, τας οποίας αναφέρομεν κατωτέρω: α) Καταπολέμησις του αστικού αθλητισμού μέσα εις τας τάξεις των εργαζομένων νέων, ως στοιχείου αποτελούντος φρούριον εθνικιστικής και μιλιταριστικής διαπαιδαγωγήσεως των νέων. β) Μαχητική και φυσική διαπαιδαγώγησις της εργαζομένης νεολαίας. γ) Ανάπτυξις ενός αντιφασιστικού πνεύματος εις τας τάξεις των εργαζομένων νέων δια της καταπολεμήσεως του προσκοπισμού, κλπ. δ) Οργανωτική συνοχή των νέων τους οποίους δεν περικλείουν, ως εκ του μη ανεπτυγμένου παρ’ αυτοίς οργανωτικού πνεύματος, αι διάφοραι άλλαι εργατικαί οργανώσεις (συνδικάτα, κλπ.).

Διεθνείς οργανώσεις . «Όπως το πολιτικόν κίνημα και το επαγγελματικόν τοιούτον της εργατικής τάξεως διεθνώς ευρίσκεται διεσπασμένον εις δύο μεγάλας ωργανωμένας παρατάξεις, την μεταρρυθμιστικήν και την επαναστατικήν, ούτω και το αθλητικόν κίνημα της εργατικής τάξεως διεθνώς ευρίσκεται ωργανωμένον μέσα εις δύο οργανώσεις, την μεταρρυθμιστικήν Διεθνήτης Λουκέρνης και την επαναστατικήν Κόκκινην Αθλητικήν και Γυμναστικήν Διεθνή (Sportsintern).

Ομοσπονδία Εργατ. Αθλητισμού Ελλάδος. Εν Ελλάδι, αι πρώται σποραδικαί κινήσεις προς σχηματισμόν ανεξαρτήτου εργατικής αθλητικής οργανώσεως σημειούνται το 1925. Τότε οργανούνται μεταξύ των πρώτων εργατικών αθλητικών ομάδων, αι ομάδες «Λένιν» και «Νεολαία» εν Θεσσαλονίκη. Έκτοτε, πρώτον εν Αθήναις και Θεσσαλονίκη, έπειτα δε και εις άλλα επαρχιακά κέντρα ωργανώθησαν αρκετοί σύλλογοι εργατικού σπορ, καίτοι οπωσδήποτε ατροφικοί και στενοί.

Από του Νοεμβρίου 1927 (Νεολαία της 7ης Οκτ. 1927) ανηγγέλθη το πρώτον και ιδρυτικόν Συνέδριον τής Ομοσπονδίας. Από αναβολής εις αναβολήν, ήδη τούτο συγκαλείται τον Ιούνιον 1928. Προετοιμαστικήν εργασίαν τούτου επετέλεσαν αι συγκαλούμεναι κατά περιφερείας συνδιασκέψεις των εργατ. αθλητ. σωματείων (ίδε οδηγίας οργανωτ. Επιτροπής: Ριζοσπάστης 17ης Μαρτίου 1928). Επίσης προαγγέλλεται η έκδοσις μηνιαίου οργάνου της Ομοσπονδίας, του «Εργατικού Σπορ» (Βλ. Σπαρτακιάς).

Π. ΠΠΣ

Αντιφασισμός. Θεωρία αντιτασσoμένη προς το φασιστικόν ιδεώδες. Ο αντιφασισμός διακρίνεται κατά το περιεχόμενόν του εις αστικόν αντιφασισμόν και προλεταριακόν αντιφασισμόν. Ο πρώτος ατενίζει το φασιστικόν ιδεώδες ως ασύμφορον προς την κοινωνίαν και επιζητεί την επάνοδον εις το ομαλόν αστικόν κοινοβουλευτικόν καθεστώς. επιζητεί μόνον εξωτερικάς μορφικάς αλλαγάς του αστικού καθεστώτος και αντιπαρατάσσει προς το φασιστικόν πολίτευμα το βασιλευόμενον ή αβασίλευτον δημοκρατικόν πολίτευμα του οποίου είναι εκπρόσωπος. Ο προλεταριακός αντιφασισμός θεωρεί το φασιστικόν ιδεώδες και καθεστώς ως μίαν μορφήν του αστικού καθεστώτος, την δεξιωτέραν πάντως, αναγκαίαν εις αυτό προς αντιμετώπισιν της αριστεροποιήσεως των μαζών ως λογικήν συνέπειαν της αναπτύξεως της πάλης των τάξεων μέσα εις το ιμπεριαλιστικόν κοινωνικόν καθεστώς και φρονεί ότι μόνος καταλυτής του φασιστικού καθεστώτος είναι το σοσιαλιστικόν καθεστώς, καταλύον το ιμπεριαλιστικόν τοιούτον, του οποίου γέννημα είναι ο φασισμός: ο προλεταριακός αντιφασισμός εν αντιθέσει προς τον αστικόν τοιούτον επιζητεί όχι μόνον μορφικάς αλλαγάς του καθεστώτος, αλλά ριζικάς τοιαύτας εις τον οργανισμόν και την λειτουργίαν της κοινωνίας.

Αντιφασιστική δράσις. Η αντιφασιστική δράσις διεξάγεται υπό ποικίλας μορφάς δια των εργατικών συνδικάτων, των οργανώσεων Εργατικής Βοηθείας, δια των πολιτικών κομμάτων και τελευταίως, μετά την εμφάνισιν του φασισμού εν Ιταλία, Αυστρία, Αγγλία, Γερμανία, ανεπτύχθη και ιδιαιτέρως ωργανωμένον, προλεταριακόν, αντιφασιστικόν κίνημα. Τοιαύται οργανώσεις απηλλαγμέναι των αυταπατών περί του δυνατού της καταπολεμήσεως του φασισμού μέσα εις τα αστικά κοινωνικά πλαίσια υπάρχουν εις όλα τα μέρη του κόσμου, όπως εν Γαλλία, οι «Νέοι Αντιφασιστικοί Φρουροί» (Jeunes gardes antifacistes), εν Γερμανία οι «Νέοι του Ερυθρού Μετώπου» (Rotenfrontsjungen), κλπ. Εις χώρας όπου η φασιστική τρομοκρατία είναι εντεταμένη, το αντιφασιστικόν κίνημα ευρίσκεται ωργανωμένον υπό άλλας μορφάς, όπως εν Πολωνία εις τας εργατικάς αθλητικάς οργανώσεις. Εν Ελλάδι αντιφασιστική οργάνωσις είναι οι «Αντιφασιστικοί Φρουροί», εσχάτως ιδρυθείσα. Εκτός των οργανώσεων αυτών, αίτινες κυρίως είναι οργανώσεις νεολαίας υπάρχουν και άλλαι γενικωτέρας μορφής, ως αι «Επιτροπαί κατά του Φασισμού», εις τας οποίας μετέχουν πλείστοι διαπρεπείς διανοούμενοι (Barbusse, Rolland, Binstein), συμπαθώς διακείμενοι προς το προλεταριάτον. Υπό εκάστην μορφήν της, η αντιφασιστική δράσις έχει το ανάλογον περιεχόμενον. Ούτω ο αντιφασιστικός αγών των συνδικάτων συνδέεται με την αύξησιν του ημερομισθίου και την ελάττωσιν της εργασίμου ημέρας, ο αγών των οργανώσεων διανοουμένων με το ζήτημα της ελευθέρας σκέψεως (libre pensée), ο αγών των Εργατικών Βοηθειών με την κατάπαυσιν των διώξεων και την περίθαλψιν των θυμάτων του φασισμού, ενώ τέλος η δράσις των σοσιαλιστικών και κομμουνιστικών κομμάτων συνδέεται με τους πολιτικούς των σκοπούς, την επανάστασιν. Αι ιδιαίτεραι αντιφασιστικαί οργανώσεις σκοπόν έχουν την καταπολέμησιν της αναπτύξεως της φασιστικής ιδεολογίας μέσα εις την εργατικήν τάξιν.

Αντιφασιστικοί Φρουροί . – Οι αντιφασιστικοί φρουροί της Ελλάδος, ιδρύθησαν τη πρωτοβουλία και τη πολιτική καθοδηγήσει της Ομοσπονδίας Κομμουνιστικών Νεολαιών της Ελλάδος κατά τα τέλη του 1927. Πρώτη ιδρύθη η δεκαρχία Καβάλλας την 4ην Σεπτεμβρίου (10ην επέτειον της Ρωσσικής Επαναστάσεως), ηκολούθησε δε η ίδρυσις τοιούτων εις λοιπάς επαρχίας. (Βλ. Φασισμός).

Π.ΠΠΣ